नमस्कार ,आज आपण या लेखांमध्ये भगवान विष्णू ,Bhagwan Vishnu Avatar विषयी मराठीत माहिती पाहणार आहोत. bhagwan vishnu Mahiti Marathi,भगवान विष्णूचे दशावतार.Bhagvan Vishnu Dashavtar. भगवान विष्णूचे फोटो,Bhagavan Vishnu Image, भगवान विष्णूच्या जन्म आणि उत्पत्ती ची कथा,Bhagvan Vishnu Awtar, भगवान विष्णूचे अवतार अशी संपूर्ण माहिती आपण या लेखात पाहणार आहोत.. bhagwan vishnu Mahiti Marathi माता लक्ष्मी यांच्या कथा पाहणार आहोत. फोटोमध्ये माता लक्ष्मी भगवान विष्णूचे पाय दाबत असताना दिसते याच्या मागचे कारण काय आहे हे पाहणार आहोत. bhagwan vishnu laxmi photo
सुरुवातीला आपण पाहू भगवान विष्णूचा जन्म कसा झाला?
आपल्या हिंदू धर्मशास्त्रांमध्ये भगवान विष्णूंना सृष्टीचा पालनकर्ता मानले गेले आहे. पण कधी तुम्ही विचार केला आहे की भगवान विष्णूचा जन्म कसा झाला? त्यांचे आई-वडील कोण होते? आपण या पौराणिक कथेमध्ये सविस्तर पाहणार आहोत.
भगवान विष्णूचा जन्म आणि उत्पत्ती
आपल्या धर्मशास्त्रांमध्ये असे सांगितले जाते की ईश्वर अजन्मा आणि अनंत आहे. परंतु, तरीही वेगवेगळ्या पुराणांमध्ये देवतांच्या उत्पत्तीची कथा सांगितलेली आहे. मान्यता अशी आहे की ब्रह्मदेवाने सृष्टीची निर्मिती केली, भगवान विष्णू हे पालनकर्ता आहेत आणि भगवान शंकर संहारकर्ता आहेत.
सृष्टीच्या प्रारंभी भगवान सदाशिव यांनी या विश्वाच्या रचनेसाठी आणि योग्य प्रकारे संचालन करण्यासाठी एक दिव्य पुरुष निर्माण केला.
भगवान सदाशिव आणि पराशक्ती यांनी मिळून शिवलोकाची निर्मिती केली, ज्याला पृथ्वीतलावर ‘काशी’ असे म्हटले जाते. असे मानले जाते की काशीमध्ये मृत्यू झाल्यास मोक्षाची प्राप्ती होते.
शिव आणि पराशक्ती यांनी काही काळ पतिपत्नी म्हणून राहून सृष्टी संचालनासाठी एक दिव्य पुरुष निर्माण करण्याचा विचार केला. त्यानंतर भगवान सदाशिव यांनी आपल्या डाव्या भागातून अमृतरस प्रकट करून एक दिव्य पुरुष उत्पन्न केला आणि त्याला विष्णू असे नाव दिले.

भगवान विष्णूचा तप आणि सृष्टी निर्माण
भगवान विष्णूंना सदाशिवांनी आदेश दिला की त्यांनी सृष्टीच्या संचालनासाठी कठोर तप करावे. त्यांनी हजारो वर्षे तपश्चर्या केली. त्यांच्या तपामुळे त्यांच्या शरीरातून जलधारा वाहू लागल्या आणि या जलधारांमधून सृष्टी निर्माण होऊ लागली. नंतर, तीन गुण (सत्त्व, रज आणि तम) उत्पन्न झाले आणि त्यानंतर पंचमहाभूत (पृथ्वी, जल, अग्नी, वायू, आकाश) साकार झाले. या प्रक्रियेमुळे भगवान विष्णूंना ‘नारायण’ असे नाव मिळाले.
भगवान विष्णूचे अवतार आणि कार्य
भगवान विष्णूंनी Bhagwan Vishnu Avatar आपल्या विविध अवतारांद्वारे अधर्माचा नाश करून धर्माची स्थापना केली. आपण प्रामुख्याने त्यांच्या १० अवतारांविषयी माहिती घेतो, पण खरे तर त्यांनी आतापर्यंत २३ अवतार घेतले आहेत आणि २४ वा अवतार कलियुगात ‘कल्कि’ म्हणून प्रकट होईल.
श्रीमद्भागवत आणि इतर पुराणांमध्ये सांगितले आहे की भगवान कल्कि ‘संभल’ नावाच्या गावात विष्णुयश नावाच्या ब्राह्मणाच्या घरी जन्म घेतील. ते देवदत्त नावाच्या घोड्यावर स्वार होऊन पृथ्वीवरून पापांचे निर्मूलन करतील आणि धर्माची पुनर्स्थापना करतील.
सध्याच्या काळात जिवंत असलेले विष्णूंचे अवतारBhagwan Vishnu Avatar
हे जाणून तुम्हाला आश्चर्य वाटेल की भगवान विष्णूचे दोन अवतार अद्यापही पृथ्वीतलावर जीवंत आहेत:
- महर्षी वेदव्यास – भगवान विष्णूंचा १९ वा अवतार, ज्यांनी वेदांचे विभाजन केले आणि महाभारताचे रचनाकार म्हणून ओळखले जातात. असे मानले जाते की ते अद्याप जिवंत आहेत.
- परशुराम – भगवान विष्णूंचा १८ वा अवतार, ज्यांनी आपल्या पित्याच्या मृत्यूनंतर २१ वेळा क्षत्रियांचा संहार केला. असे मानले जाते की ते अजूनही पृथ्वीतलावर तपस्या करत आहेत आणि कलियुगात भगवान कल्कि यांचे गुरु बनतील.
भगवान विष्णूंनी प्रत्येक युगात अवतार घेतला आहे आणि धर्माच्या पुनर्स्थापनेसाठी कार्य केले आहे. जेव्हा जेव्हा पृथ्वीवर अधर्म वाढतो, तेव्हा ते दुष्टांचा नाश करण्यासाठी आणि भक्तांचे रक्षण करण्यासाठी प्रकट होतात.
ही कथा आपल्याला शिकवते की सत्य आणि धर्म नेहमीच विजय मिळवतो आणि भगवान विष्णू आपल्या भक्तांचे सदैव रक्षण करतात.
भगवान विष्णूंची रहस्ये –
भगवान विष्णू हे हिंदू धर्मातील प्रमुख देवतांपैकी एक मानले जातात. अनेक पुराणांमध्ये, उपनिषदांमध्ये आणि वेदांमध्ये Bhagwan Vishnu Avatar विष्णूंचे विविध स्वरूपे, अवतार आणि कार्ये यांचे वर्णन सापडते. जरी वेदांमध्ये विष्णूंचा उल्लेख तुलनेने कमी असला, तरी कालांतराने विष्णू सर्वोच्च देव मानले गेले. त्यांच्या महत्त्वाच्या रहस्यांमध्ये ब्रह्मांडाच्या निर्मितीपासून ते मोक्षप्रदायिनी शक्तीपर्यंत अनेक गोष्टींचा समावेश होतो.
१. विश्वकर्मा आणि हिरण्यगर्भ
सृष्टीची निर्मिती करणारा विश्वकर्मा आहे, असे प्राचीन ग्रंथ सांगतात. प्रारंभी हिरण्यगर्भ नावाच्या एका तेजस्वी अंड्यातून ब्रह्मांड निर्माण झाले. नंतर हे विशेषण भगवान विष्णूंना प्राप्त झाले आणि त्यांना सृष्टीकर्त्या म्हणून मान्यता मिळाली. त्यांच्या नाभीतून उत्पन्न झालेल्या कमळावर ब्रह्मदेवाची उत्पत्ती झाली, ज्याने संपूर्ण विश्वाची निर्मिती केली.
२. विष्णूंचे तीन स्वरूप
विष्णूंना तीन महत्त्वपूर्ण स्वरूपांमध्ये पाहिले जाते:
- महाविष्णू – संपूर्ण ब्रह्मांडात भरलेला आणि सर्वत्र व्यापून असलेला विष्णू.
- गर्भोदकशायी विष्णू – विविध तत्वांना संतुलित करणारा, ज्याच्या नाभीतून ब्रह्मदेव प्रकट होतो.
- क्षीरोदकशायी विष्णू – जो प्रत्येक सजीवाच्या हृदयात आहे आणि जीवनशक्ती प्रदान करतो.
३. शेषनाग आणि अनंततत्त्व
भगवान विष्णू अनंत शेषनागावर विराजमान असतात. शेषनाग हा अनंततेचे प्रतीक मानला जातो, आणि तो दर्शवतो की विष्णू ही अशी शक्ती आहे, जिचा ना आरंभ आहे, ना अंत.
४. विष्णू आणि हंस अवतार
Bhagwan Vishnu Avatar विष्णूंचा पहिला अवतार हंस स्वरूपात झाल्याचे मानले जाते. अनेक धर्मशास्त्रांमध्ये हंसाचे महत्त्व अधोरेखित केले गेले आहे. हंस ज्ञान आणि सत्याचा प्रतीक आहे. अनेक पौराणिक कथांमध्ये तो महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतो.
५. गरुड आणि ऋग्वेदातील उल्लेख
गरुड हा विष्णूंचा वाहन असून तो वेग, शक्ती आणि संरक्षणाचे प्रतीक मानला जातो. ऋग्वेदात गरुडाला “गरुत्मान्” म्हणून संबोधले गेले आहे आणि त्याचा विष्णूंबरोबर घनिष्ठ संबंध दर्शविला आहे.
६. विष्णूंचे दशावतार आणि त्यांचे गूढार्थ Bhagwan Vishnu Avatar
भगवान विष्णूंनी विविध युगांमध्ये पृथ्वीवरील संतुलन राखण्यासाठी दशावतार घेतले आहेत. प्रत्येक अवतारामागे एक गूढ संदेश आहे:
- मत्स्य अवतार – ज्ञानाचे आणि सत्याचे रक्षण.
- कूर्म अवतार – स्थितिशीलता आणि संतुलन.
- वराह अवतार – संकटांतून सृष्टीचा बचाव.
- नरसिंह अवतार – अन्याय आणि अहंकाराचा नाश.
- वामन अवतार – अहंकार आणि लोभावर नियंत्रण.
- परशुराम अवतार – अधर्माचा नाश.
- राम अवतार – कर्तव्य आणि नीतिमत्ता.
- कृष्ण अवतार – प्रेम, भक्ती आणि धर्म.
- बुद्ध अवतार – अहिंसा आणि ज्ञानप्रसार.
- कल्कि अवतार (भविष्यात येणार) – अधर्म नष्ट करून सत्ययुगाची पुनर्स्थापना.
७. मृत्यु आणि मोक्ष यातील विष्णूंची भूमिका
हिंदू धर्मात असे मानले जाते की मृत्यूनंतर आत्मा भगवान विष्णूंकडे जातो. विष्णूंच्या कृपेने आत्म्याला मोक्ष प्राप्त होतो. गीता आणि विष्णु पुराण यामध्ये विष्णू हे परब्रह्म असल्याचे सांगितले आहे.
८. विष्णूंचे गूढ आणि आध्यात्मिक संदेश
भगवान विष्णू हे केवळ एक देवता नसून ते संपूर्ण ब्रह्मांडाची ऊर्जा आणि संतुलनाचे प्रतीक आहेत. त्यांच्या तत्वज्ञानात असे सांगितले आहे की, जीवन हे एक यात्रा आहे आणि आत्मज्ञान प्राप्त करण्यासाठी विष्णूंच्या शिक्षणाचा स्वीकार करणे आवश्यक आहे.
भगवान विष्णूंचे रहस्य समजून घेण्यासाठी त्यांच्या विविध स्वरूपांवर आणि अवतारांवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे. ते केवळ एक विशिष्ट धर्मापुरते मर्यादित नसून संपूर्ण ब्रह्मांडाची संतुलनशक्ती आहेत. विष्णूंच्या उपदेशानुसार जीवन जगल्यास आपल्याला आत्मज्ञान प्राप्त होऊ शकते आणि आपण मोक्षाच्या मार्गावर जाऊ शकतो.
तुम्हाला हेही वाचायला आवडेल – Shrishail Mallikarjun Temple | दुसरे ज्योतिर्लिंग-मल्लिकार्जुन श्रीशैलम बद्दल संपूर्ण माहिती

Bhagwan Vishnu Avatar – भगवान विष्णूच्या10 अवताराची सविस्तर माहिती
हिंदू धर्मशास्त्रांनुसार भगवान विष्णू हे सृष्टीच्या पालनाचे कार्य करतात. ते जेव्हा जेव्हा अधर्म वाढतो आणि धर्म संकटात येतो, तेव्हा ते विविध अवतार धारण करून पृथ्वीवर प्रकट होतात. भगवान विष्णूचे अनेक अवतार आहेत, परंतु दशावतार हे विशेष महत्त्वाचे मानले जातात. चला तर मग, भगवान विष्णूच्या या दहा अवतारांची माहिती घेऊया.
१. मत्स्य अवतार
भगवान विष्णूचा पहिला अवतार मत्स्य (मच्छा) म्हणजेच माशाचा होता. सत्ययुगात प्रलय होणार असल्याचे जाणून त्यांनी राजा सत्यव्रत यांना एका मोठ्या नौकेत सर्व प्राणी आणि वनस्पतींच्या बीजांना ठेवण्याचा सल्ला दिला. भगवान विष्णू यांनी स्वतः मोठ्या माशाच्या रूपात प्रकट होऊन त्या नौकेचे रक्षण केले.
२. कूर्म अवतार
देव आणि दैत्यांनी अमृतप्राप्तीसाठी समुद्र मंथन केले, तेव्हा मंदराचल पर्वत हा मंथनासाठी आधारस्तंभ म्हणून वापरण्यात आला. मात्र तो स्थिर राहू शकत नव्हता, त्यामुळे भगवान विष्णू यांनी कूर्म (कासव) अवतार घेऊन पर्वताला आपल्या पाठीवर आधार दिला.
३. वराह अवतार
दैत्यराज हिरण्याक्ष याने पृथ्वीला समुद्रात लपवले होते. पृथ्वीचा उद्धार करण्यासाठी भगवान विष्णू यांनी वराह (डुक्कर) रूप धारण केले आणि समुद्रात जाऊन आपल्या सोंडेत पृथ्वीला उचलून सुरक्षित स्थळी स्थापन केले. त्यानंतर त्यांनी हिरण्याक्षाचा वध केला.
४. नरसिंह अवतार
दैत्यराज हिरण्यकश्यपू याने विष्णुभक्त प्रल्हाद याला अनेक यातना दिल्या. हिरण्यकश्यपूच्या वधानंतर भगवान विष्णूने नरसिंह (अर्धसिंह-अर्धमानव) अवतार धारण करून आपल्या नखांनी त्याचा वध केला.
५. वामन अवतार
राजा बळी याने संपूर्ण स्वर्गलोक जिंकले होते. देवांना मदत करण्यासाठी भगवान विष्णूने वामन (बटू ब्राह्मण) अवतार घेतला. त्यांनी बळीकडून भिक्षा म्हणून तीन पावले जमिन मागितली. त्यांनी एक पाऊल पृथ्वीवर, दुसरे स्वर्गावर ठेवले आणि तिसरे पाऊल ठेवण्यासाठी जागा विचारली. बळीने आपले डोके पुढे केले, आणि विष्णूंनी त्याला सुतळ लोकात पाठवले.
६. परशुराम अवतार
परशुराम हे भगवान विष्णूंचे अत्यंत पराक्रमी अवतार होते. त्यांनी आपल्या परशूने (कुऱ्हाड) पृथ्वीवरील अत्याचारी क्षत्रियांना २१ वेळा नष्ट केले. त्यांचा जन्म महर्षि जमदग्नि व रेणुका यांच्या पोटी झाला होता.
७. राम अवतार
त्रेतायुगात भगवान विष्णूने राम अवतार घेतला. ते अयोध्येचे राजकुमार होते आणि त्यांना मर्यादा पुरुषोत्तम म्हणून ओळखले जाते. त्यांनी रावणाचा वध करून माता सीतेला मुक्त केले आणि धर्मसंस्थापना केली.
८. कृष्ण अवतार
भगवान विष्णू द्वापरयुगात श्रीकृष्ण म्हणून अवतरले. त्यांनी कंसाचा वध केला, अर्जुनाला गीतेचे ज्ञान दिले आणि अधर्माचा नाश केला. भगवान कृष्ण हे अत्यंत करुणामय, प्रेमळ आणि चातुर्याने युक्त अवतार मानले जातात.
९. बुद्ध अवतार
काही हिंदू ग्रंथांनुसार भगवान विष्णूंचा नववा अवतार गौतम बुद्ध होते. त्यांनी अहिंसा आणि करुणेचा उपदेश दिला आणि मानवजातीला सत्याचा मार्ग दाखवला.
१०. कल्की अवतार (भविष्यकालीन अवतार)
भगवान विष्णूंचा दहावा अवतार अद्याप झालेला नाही. कलियुगाच्या शेवटी, ते कल्की अवतार घेऊन प्रकट होतील आणि अधर्माचा नाश करून सत्ययुगाची पुनर्स्थापना करतील. हा अवतार अश्वारूढ योद्धा म्हणून वर्णन केला जातो.
भगवान विष्णूचे प्रत्येक अवतार विशिष्ट हेतूसाठी घेतले गेले आहेत. त्यांनी सृष्टीच्या कल्याणासाठी वेगवेगळ्या युगांमध्ये प्रकट होऊन धर्मसंस्थापनेसाठी कार्य केले आहे. भगवान विष्णूंच्या या दशावतारांची कथा केवळ धार्मिक दृष्टिकोनातूनच नव्हे, तर जीवनातील नैतिक आणि मूल्यात्मक शिकवणीसाठीही महत्त्वपूर्ण आहे.

Bhagwan Vishnu Avatar भगवान विष्णू बद्दल विकिपीडिया वरील माहिती इथे वाचा – OPEN
भगवान विष्णू आणि त्यांचे अवतार Bhagwan Vishnu Avatar – वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
१. भगवान विष्णू कोण आहेत?
भगवान विष्णू हे हिंदू धर्मातील त्रिमूर्तींपैकी एक आहेत. ते सृष्टीचे पालनकर्ता असून, ब्रह्मदेव सृष्टीची निर्मिती करतात, विष्णू तिचे पालन करतात आणि भगवान शंकर संहार करतात.
२. भगवान विष्णूंची उत्पत्ती कशी झाली?
वेगवेगळ्या पुराणांनुसार, भगवान विष्णू हे आदिशक्तीपासून उत्पन्न झाले आहेत. काही ग्रंथांमध्ये सांगितले आहे की भगवान सदाशिवांनी आपल्या डाव्या भागातून अमृतरस प्रकट करून भगवान विष्णूंची निर्मिती केली.
३. भगवान विष्णूंचे Bhagwan Vishnu Avatar प्रमुख अवतार कोणते आहेत?
Bhagwan Vishnu Avatar भगवान विष्णूंनी विविध युगांमध्ये दशावतार घेतले आहेत:
१. मत्स्य (माशा)
२. कूर्म (कासव)
३. वराह (डुक्कर)
४. नरसिंह (अर्धसिंह-अर्धमानव)
५. वामन (बटू ब्राह्मण)
६. परशुराम
७. राम
८. कृष्ण
९. बुद्ध
१०. कल्की (भविष्यकालीन अवतार)
४. भगवान विष्णूंना ‘नारायण’ का म्हणतात?
भगवान विष्णूंनी कठोर तपश्चर्या केली, ज्यामुळे त्यांच्या शरीरातून जलधारा वाहू लागल्या आणि त्या जलातून सृष्टीची निर्मिती झाली. म्हणूनच त्यांना ‘नारायण’ (जो पाण्यात निवास करतो) असे म्हटले जाते.
५. भगवान विष्णू कोणत्या वाहनावर विराजमान असतात?
भगवान विष्णू गरुड नावाच्या विशाल पक्ष्यावर विराजमान असतात. गरुड वेग, शक्ती आणि संरक्षणाचे प्रतीक मानला जातो.
६. भगवान विष्णू कोठे निवास करतात?
भगवान विष्णू वैकुंठधामात निवास करतात. ते क्षीरसागरावर शेषनागावर विश्रांती घेत असलेले दर्शविले जातात.
७. भगवान विष्णूंच्या नाभीतून कमळ का उत्पन्न होते?
भगवान विष्णूंच्या नाभीतून उत्पन्न झालेल्या कमळावर ब्रह्मदेव प्रकट होतात आणि त्यातून संपूर्ण सृष्टीची निर्मिती होते. त्यामुळे विष्णूंना पालनकर्ता मानले जाते.
८. भगवान विष्णूंचे अद्याप जिवंत असलेले कोणते अवतार आहेत?
दोन अवतार अजूनही पृथ्वीतलावर असल्याचे मानले जाते:
- महर्षी वेदव्यास – वेदांचे विभाजन करणारे आणि महाभारताचे रचनाकार.
- परशुराम – त्यांनी २१ वेळा अधर्मी क्षत्रियांचा नाश केला आणि ते अजूनही तपस्या करत आहेत.
९. कलियुगात भगवान विष्णू कोणता अवतार घेणार?
कलियुगाच्या शेवटी भगवान विष्णू कल्की अवतार घेतील. ते एक अश्वारूढ योद्धा म्हणून प्रकट होतील आणि अधर्माचा नाश करून सत्ययुगाची पुनर्स्थापना करतील.
१०. भगवान विष्णूंना कोणत्या मंत्राने प्रसन्न करता येते?
भगवान विष्णूंना प्रसन्न करण्यासाठी हे मंत्र जपले जातात:
- “ॐ नमो भगवते वासुदेवाय”
- “ॐ विष्णवे नमः”
- “श्रीं विष्णवे नमः”
११. भगवान विष्णूंचे महत्त्व हिंदू धर्मात काय आहे?
भगवान विष्णू हे धर्माचे पालन आणि भक्तांचे रक्षण करण्यासाठी सतत विविध रूपे घेतात. त्यांच्या कृपेने भक्तांना मोक्ष प्राप्त होतो आणि जीवनात शांती मिळते.
१२. भगवान विष्णूंच्या अवतारांमागील गूढार्थ काय आहे?
Bhagwan Vishnu Avatar प्रत्येक अवतारामागे एक शिकवण आहे:
- मत्स्य – ज्ञानाचे रक्षण
- कूर्म – स्थैर्य आणि संतुलन
- वराह – संकटांतील धैर्य
- नरसिंह – अन्याय आणि अहंकाराचा नाश
- वामन – लोभ आणि अभिमानावर नियंत्रण
- परशुराम – अधर्माचा नाश
- राम – कर्तव्य आणि नीतिमत्ता
- कृष्ण – भक्ती, प्रेम आणि ज्ञान
- बुद्ध – अहिंसा आणि करुणा
- कल्की – अधर्माचे निर्मूलन
१३. भगवान विष्णूंशी संबंधित कोणते पवित्र ग्रंथ आहेत?
भगवान विष्णूंवर आधारित महत्त्वाचे ग्रंथ म्हणजे श्रीमद्भागवत पुराण, विष्णु पुराण, महाभारत, रामायण, आणि भगवद्गीता.
१४. भगवान विष्णू भक्तांना कसा आशीर्वाद देतात?
भगवान विष्णू आपल्या भक्तांचे रक्षण करतात आणि त्यांना जीवनात यश, शांती आणि मोक्ष प्रदान करतात. त्यांच्या नावाचा जप आणि विष्णू सहस्रनाम पठण केल्याने भक्तांना कृपा प्राप्त होते.
१५. भगवान विष्णूंशी संबंधित प्रमुख तीर्थक्षेत्रे कोणती आहेत?
भगवान विष्णूंशी संबंधित काही प्रमुख तीर्थक्षेत्रे:
- तिरुपती बालाजी (आंध्र प्रदेश)
- बद्रीनाथ (उत्तराखंड)
- श्रीरंगम (तामिळनाडू)
- जगन्नाथ पुरी (ओडिशा)
- द्वारका (गुजरात)
१६. भगवान विष्णूंचा संदेश काय आहे?
भगवान विष्णू जीवनात सद्गुण, न्याय, भक्ती आणि धर्माचे पालन करण्याचा संदेश देतात. त्यांचे जीवन भक्तांना नेहमी सत्य आणि धर्माच्या मार्गावर चालण्याची प्रेरणा देते.
भगवान विष्णूंची कृपा सदैव आपल्या सर्वांवर राहो!
धन्यवाद !
1 thought on “Bhagwan Vishnu Avatar | भगवान विष्णूचा जन्म,उत्पत्ती,भगवान विष्णूंची रहस्ये,विष्णूच्या 10 अवताराची संपूर्ण माहिती मराठीत”