Mahurgad Renuka Mata Mandir|माहूर गडाची संपूर्ण माहिती,रेणुका माता इतिहास, रेणुका माताआरती pdf व संपूर्ण माहिती मराठीत

नमस्कार, आज आपण या लेखात Mahurgad Renuka Mata Mandir,रेणुका माता विषयी मराठीत ( Mahurgad Information In Marathi) माहिती पाहणार आहोत(Renuka mata mahiti).रेणुका माता Renuka mata हे मंदिर कुठे आहे. कोणत्या जिल्ह्यात आहे. renuka mata mandir जे भक्त देवीला जातात ते रेणुका मातेचा फोटो(mahurgad devi photo) माहूरगडला गेल्यानंतर घरी घेऊन येतात व त्याची पूजा करतात. माहूरगड हे महाराष्ट्रातील नांदेड जिल्ह्यात आहे. हे ठिकाण नैसर्गिक सौंदर्य, ऐतिहासिक महत्त्व आणि धार्मिक श्रद्धा यांचा संगम आहे. हे देवीच्या साडेतीन शक्तीपीठांपैकी एक मानले जाते. माहूरगड चे रेणुका माता mahurgad renuka mata हे मंदिर महाराष्ट्रातच नव्हे तर संपूर्ण भारतात ओळखले जाते. 

Mahurgad Renuka Mata Mandir हे महाराष्ट्रातील जागृत शक्तिपीठ असून एक अत्यंत महत्वाचे धार्मिक व ऐतिहासिक स्थळ आहे. येथे निवासी असलेल्या रेणुका मातेच्या मंदीराचे अत्याधिक धार्मिक महत्व आहे. साडेतीन शक्तिपीठांपैकी एक हा गडआहे आणि भारतातील प्रमुख ५१ शक्तिपीठांपैकी एक म्हणून ओळखला जातो. चला तर मग, या लेखात आपण माहूर गडाची संपूर्ण माहिती(mahurgadtemple images),रेणुका माता इतिहास(History of Renuka Mata), रेणुका माता आरती(mahurgad devi aarati) व संपूर्ण माहिती मराठीत जाणून घेऊया.

 माहूरगडचे धार्मिक महत्त्व

अनेक प्राचीन ग्रंथ, पुराण आणि दंतकथांमध्ये माहूरगडचे वर्णन आहे. महाभारत आणि इतर धार्मिक ग्रंथांमध्ये या स्थानाचा उल्लेख आहे. असे म्हणतात की येथे देवी रेणुका वास करते, जी भगवान परशुरामांची माता आहे. माहूरगडचा उल्लेख “महात्म्य माहूर” मध्येही आहे.

कारण येथे केवळ रेणुका मातेचे मंदिर नाही तर श्री दत्तात्रेय आणि अनुसूया मातेची मंदिरे देखील आहेत. दत्तात्रेय हे त्रिमूर्तीचे रूप मानले जाते.

Mahurgad Renuka Mata Mandir हे 13व्या शतकात बांधले गेले, आणि याचे बांधकाम यादव कालीन राजा देवगिरी येथील राजाने केले. या मंदिराच्या वास्तुशास्त्रात द्रविड शैलीचे महत्त्व दिसून येते. मंदिराच्या सभोवताली घनदाट जंगल आहे आणि तिथे असलेल्या नदीला “पैनगंगा” किंवा “प्राणहिता” असेही नाव आहे.

---

---

---

माहूरगडचे भौगोलिक स्थान

Mahurgad Renuka Mata Mandir हे उंच डोंगरावर वसलेले आहे. नांदेडपासून ते सुमारे 126 किलोमीटर अंतरावर आहे. येथे जाण्यासाठी वळणदार रस्त्यांवरून जावे लागते. आजूबाजूची हिरवळ आणि शांत वातावरण हे ठिकाण आणखीनच खास बनवते. हे मंदिर माहूरगडच्या सर्वात उंच टोकावर आहे. रेणुका मातेच्या मंदिरात जाण्यासाठी जाण्यासाठी 1200 ते 1500 पायऱ्या चढून जावे लागते. मंदिराची रचना यादवकालीन मानली जाते. हे मंदिर प्राचीन शैलीत बांधलेले असून येथील वास्तू भाविकांना आकर्षित करते.

Mahurgad Renuka Mata Mandir ची वैशिष्ट्ये

मंदिरातील देवीची मूर्ती शेंदूराने रंगलेली आहे. मूर्तीच्या वर चांदीचा मुकुट आहे.

सिंहासनावर बसलेल्या देवीचे रूप उग्र आहे, ज्यामुळे भक्तांना तिची शक्ती जाणवते.

मंदिराजवळ महालक्ष्मी आणि तुळजाभवानीची छोटी मंदिरेही आहेत.

मंदिराच्या मागे श्री दत्तात्रेयांचे स्थान आहे.

अनुसूया माता मंदिर

हे मंदिर दत्तात्रेय यांची आई अनुसूया यांचे देखील मंदिर आहे. असे म्हटले जाते की माता अनुसूयाला तिच्या तपश्चर्येने पुत्राच्या रूपात त्रिमूर्ती प्राप्त झाली होती.

तीर्थ कुंड

मंदिर परिसरात एक पवित्र तलाव आहे, ज्याला तीर्थ कुंड म्हणतात. असे मानले जाते की या तलावाच्या पाण्यात स्नान केल्याने सर्व पाप धुऊन जातात.

माहूरगडचे नैसर्गिक सौंदर्य

Mahurgad Renuka Mata Mandir हा परिसर डोंगर आणि घनदाट जंगलांनी वेढलेला आहे. येथील प्रसन्न वातावरण आणि नैसर्गिक सौंदर्य भाविकांना आध्यात्मिक शांती प्रदान करते.

---

---

माहूरगडला कसे जायचे?

Mahurgad Renuka Mata Mandir ला जाण्यासाठी अनेक वाहतूक पद्धती उपलब्ध आहेत:

हवाई मार्गे: जवळचे विमानतळ नांदेड आहे.

रेल्वेमार्गे: नांदेड रेल्वे स्टेशन हे सर्वात जवळचे स्टेशन आहे.

रस्त्याने: नांदेड ते माहूर दरम्यान नियमित बसेस धावतात.

महत्वाचे अंतर

• नांदेड ते माहूर – 126 किलोमीटर
• कीनवट ते माहूर – 48 किलोमीटर
• नागपूर ते माहूर – 232 किलोमीटर
• शेगाव ते माहूरगड – 206 किलोमीटर
• पुणे ते माहूरगड – 584 किलोमीटर

माहूरगडचा धार्मिक उत्सव

माहूरगडमध्ये नवरात्री आणि दत्त जयंती मोठ्या थाटामाटात साजरी केली जाते. नवरात्रीच्या काळात येथे भाविकांची गर्दी होते.मंदिरापासून काही अंतरावर मातृतीर्थ नावाचा पवित्र जलाशय आहे. या स्थानाला विशेष महत्त्व आहे कारण येथे स्नान केल्याने शारीरिक आणि मानसिक शुद्धी होते असे म्हणतात. 

Mahurgad Renuka Mata Mandir मधील आणखी एक आश्चर्यकारक ठिकाण म्हणजे झपतनाथ मंदिर, ज्याला काळभैरव असेही म्हणतात. माहूरगडाच्या वेशीवर हे ठिकाण आहे. झापतनाथ एके काळी कोल्हापुरात होते आणि आई महाकाली यांच्यावर रागावून येथे आल्याचे सांगितले जाते. महाकाली माताही झपतनाथच्या शोधात माहूरगडावर पोहोचली आणि रेणुका मातेसोबत येथे वास्तव्य केले. हे स्थान भक्तांसाठी आध्यात्मिक शक्ती आणि संरक्षणाचे प्रतीक आहे.

तुम्हाला हेही वाचायला आवडेल – सप्तशृंगी देवीचे महत्त्व,गडाची वैशिष्ट्ये आणि संपूर्ण माहिती मराठी मधे

---

---

महाकाली मंदिर आणि रामगड किल्ला

रेणुका मातेच्या मंदिरासमोर रामगड किल्ला आहे. या गडावर महाकाली मातेचे स्थान आहे. येथून देवीचे दर्शन घेणे हा भाविकांसाठी एक अद्भुत अनुभव आहे. रामगड किल्ला हा प्राचीन वास्तू आणि नैसर्गिक सौंदर्याचा अप्रतिम संगम आहे.

माहूरगडावर एक मोठा वटवृक्ष आहे,  वय सुमारे 3000 वर्षे असल्याचे मानले जाते. हे वृक्ष अनेक संत आणि भक्तांचे साक्षीदार असल्याचे सांगितले जाते. त्याच्या छायेखाली भक्त विश्रांती घेतात, अन्न खातात आणि देवीचा आशीर्वाद घेतात. या झाडाखाली बसून, ध्यान आणि प्रार्थना केल्याने भक्तांना  शांतीचा अनुभव येतो. हे झाड निसर्गाची अनमोल देणगी आहे.

हे ठिकाण पर्यटक आणि निसर्गप्रेमींसाठीही खास आकर्षण आहे. येथून सूर्योदय आणि सूर्यास्ताची दृश्ये अतिशय मनमोहक आहेत.

भारतीय परंपरा आणि संस्कृतीत शक्तीपीठांना खूप महत्त्व आहे. भागवत पुराणानुसार आपल्या देशात एकूण 108 शक्तीपीठे आहेत. महाराष्ट्रात आदिशक्तीची साडेतीन शक्तीपीठे  प्रसिद्ध आहेत. या शक्तीपीठांपैकी एक म्हणजे माहूरगड, जिथे रेणुका मातेचे मंदिर आहे.

नवरात्रोत्सवाच्या या खास निमित्त आज आपण जाणून घेणार आहोत रेणुका मातेची कथा. ही कथा केवळ आश्चर्यकारकच नाही तर देवीच्या  आदर आणि भक्ती देखील जोडते. ही कथा शेवटपर्यंत ऐकल्यास देवीचा आशीर्वाद नक्कीच मिळेल.

---

---

Mahurgad Renuka Mata Mandir | रेणुका माताआरती pdf मराठीत

Mahurgad Renuka Mata Mandir | रेणुका माताआरती pdf मराठीत

चला तर मग या  कथेला सुरुवात करूया

पुराणात असे सांगितले आहे की काशीची राजा रेणू आणि राणी भगवती हे दुर्गा देवीचे भक्त होते. पण त्यांना बराच काळ मुलबाळ झाले नाही. मूल होण्यासाठी त्यांनी पुत्रकामेष्टी यज्ञ केला. या यज्ञामुळे त्यांना कन्या प्राप्त झाली. शुक्रवारी चैत्र शुद्ध पंचमीला मुलीचा जन्म झाला. राजाने तिचे नाव रेणुका ठेवले. कालांतराने, रेणुका मोठी झाली आणि तिच्या सौंदर्य आणि गुणांसाठी प्रसिद्ध झाली.

जेव्हा तिचे विवाहासाठी योग्य वय झाले.  तेव्हा राजा रेणूने तिचा स्वयंवर आयोजित केला. स्वयंवरात तिन्ही जगातील राजपुत्र आणि ऋषी सहभागी झाले होते. रेणुकाने जमदग्नी ऋषींना आपला पती म्हणून निवडले आणि त्यांना पुष्पहार घातला.

रेणुका माता आणि जमदग्नी ऋषी यांना पाच पुत्र झाले. त्यांची नावे होती.

रुमावंत

सुशेषा

वसु

विश्वासू

परशुराम

रेणुका माता आपल्या पतीवरील भक्तीसाठी ओळखली जात होती. ती रोज नदीतून पाणी आणून तपस्वी जीवन जगत होती.

---

---

एक घटना ज्याने सर्व काही बदलले

एके दिवशी रेणुका माता नदीवर गेली. तेथे त्यांनी चित्ररथ गंधर्वांना आपल्या प्रेयसीसोबत जलक्रीडा करताना पाहिले. ते मादक दृश्य पाहून आईचे लक्ष विचलित झाले आणि ती आश्रमात उशिरा परतली. जमदग्नी ऋषींनी आपल्या योगदृष्टीने हे सर्व पाहिले आणि ते अत्यंत क्रोधित झाले. त्यांनी हा रेणुका मातेचा गुन्हा मानला आणि आपल्या मुलांना त्यांच्या आईला शिक्षा करण्याचा आदेश दिला.

चार मोठ्या मुलांनी वडिलांची आज्ञा मानण्यास नकार दिला. पण हा आदेश धाकटा मुलगा परशुरामाला आल्यावर त्याने वडिलांच्या आदेशाचे पालन केले आणि आपल्या कुऱ्हाडीने आपल्या आईचे शीर तोडले. परशुराम ऋषींच्या या कृत्याने जमदग्नी प्रसन्न झाले आणि त्यांनी त्यांना वरदान मागायला सांगितले. परशुरामाने आपल्या आई आणि भावांना जिवंत करण्याचे वरदान मागितले.

परशुरामाच्या विनंतीवरून ऋषींनी रेणुका मातेला जीवनदान दिले. मात्र, रेणुका मातेचे मस्तक जोडण्यात अडचण आली, त्यामुळे दुसऱ्या महिलेच्या डोक्यात जोडून तिचे पुनरुज्जीवन करण्यात आले. या घटनेनंतर रेणुका मातेला देवीचे रूप मानले गेले.

रेणुका मातेच्या बहिणीचा पती सहस्त्रार्जुन हा नर्मदा नदीजवळील महिष्मती नगरीचा राजा होता. एकदा ते जमदग्नी ऋषींच्या आश्रमात भोजनासाठी आले असता त्यांना आश्रमात कामधेनू गाय दिसली.

राजाने कामधेनू मागण्याचा आग्रह धरला, पण ऋषींनी नकार दिला. त्यामुळे संतप्त झालेल्या सहस्त्रार्जुनने कामधेनूला बळजबरीने नेण्याचा प्रयत्न केला. मात्र गायीच्या शक्तीपुढे त्यांना पराभव स्वीकारावा लागला. अपमानाने भरलेल्या सहस्त्रार्जुनाने अचानक आश्रमावर हल्ला करून जमदग्नी ऋषींचा वध केला. या घटनेने रेणुका माता आणि परशुराम दोघेही खूप दुःखी झाले.

परशुरामाने शपथ घेतली की तो सहस्त्रार्जुन आणि इतर अधर्मी लोकांचा नायनाट करील. माहूरगड आणि रेणुका देवी मंदिर

जमदग्नी ऋषींच्या अंतिम संस्कारासाठी परशुराम माहूरगडावर पोहोचले. तिथेच रेणुका मातेने सती जाण्याचा निर्णय घेतला. पण परशुरामाच्या सांगण्यावरून त्यांनी हा विचार सोडून दिला. आजही माहूरगडावर रेणुका देवीचे भव्य मंदिर आहे. मंदिरात जाण्यासाठी 1200 ते 1500 पायऱ्या चढाव्या लागतात. शेंदूर सजवलेली देवीची मूर्ती गाभारे येथे आहे. रेणुका माता एकवीरा आणि कमली या नावांनीही ओळखली जाते. महाभारत आणि पुराणात त्याचा उल्लेख आहे.

माहूर गड हे एक अत्यंत पवित्र आणि ऐतिहासिक ठिकाण आहे. येथे येणाऱ्या भक्तांना मानसिक शांती मिळते.माहूरगड हे केवळ धार्मिक स्थळ नाही तर ते भारताच्या प्राचीन सांस्कृतिक वारशाचे प्रतीक आहे. रेणुका देवीची आख्यायिका, दत्तात्रेयांचा महिमा, माहूरचे निसर्गसौंदर्य यामुळे हे ठिकाण खास आहे. महाराष्ट्राची संस्कृती आणि अध्यात्म जवळून बघायचे असेल तर माहूरगडला नक्की भेट द्या.

माहूरगड विषयी विकिपीडिया वरील माहिती इथे वाचा – (OPEN)

तुम्हाला हा लेख कसा वाटला आम्हाला तुमच्या प्रतिक्रिया नक्की कळवा.

धन्यवाद !

---